Προσοχή στις επαναλαμβανόμενες αγορές κινητών από επιχειρηματίες – Τι προβλέπει ο Κώδικας ΦΠΑ και το άρθρο 39α

Αφορμή για το παρόν άρθρο αποτελεί ένα φαινόμενο που συναντάται συχνά στην πράξη: η επαναλαμβανόμενη αγορά κινητών τηλεφώνων από επιχειρηματίες στο όνομα της επιχείρησης, ιδίως μετά την εφαρμογή του άρθρου 39α του Κώδικα ΦΠΑ.

Σύμφωνα με το άρθρο 39α, για ορισμένες κατηγορίες αγαθών – όπως τα κινητά τηλέφωνα – εφαρμόζεται ο μηχανισμός αντιστροφής της υποχρέωσης (reverse charge). Δηλαδή, ο προμηθευτής δεν χρεώνει ΦΠΑ κατά την πώληση, αλλά ο ΦΠΑ αποδίδεται από τον αγοραστή.

Πρακτικά, αν ένα κινητό έχει αξία 1.240€, ο επιχειρηματίας το αγοράζει χωρίς τον ΦΠΑ, δηλαδή στην καθαρή αξία των 1.000€, εφόσον είναι υπόχρεος σε ΦΠΑ.

Πού εντοπίζεται το πρόβλημα

Το ζήτημα προκύπτει όταν οι αγορές αυτές επαναλαμβάνονται μέσα στο ίδιο φορολογικό έτος – π.χ. όταν ένας επιχειρηματίας αγοράζει 2 ή 3 κινητά τηλέφωνα μέσα σε ένα έτος. Σε περίπτωση φορολογικού ελέγχου, θα πρέπει να μπορεί να τεκμηριώσει τη χρήση των συσκευών. Αν δεν απασχολεί προσωπικό ή δεν μπορεί να αποδείξει ότι τα τηλέφωνα παραδόθηκαν σε εργαζομένους (με έντυπο παράδοσης-παραλαβής), τότε ενδέχεται να θεωρηθεί ότι χρησιμοποιούνται για ιδιωτική χρήση, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε καταλογισμό ΦΠΑ και προσαυξήσεις.

Υποχρέωση διακανονισμού ΦΠΑ

Επιπλέον, τα κινητά – όπως και κάθε πάγιος εξοπλισμός – υπόκεινται σε πενταετή διακανονισμό ΦΠΑ. Δηλαδή, αν η επιχείρηση έχει ανακτήσει τον ΦΠΑ κατά την αγορά, είναι υποχρεωμένη να διατηρήσει το κινητό για τουλάχιστον 5 έτη. Αν το αντικαταστήσει νωρίτερα, πρέπει να δηλώσει τι συνέβη με το παλιό.

Αν πουληθεί, πρέπει να εκδοθεί το αντίστοιχο παραστατικό. Αν ο αγοραστής είναι ιδιώτης, εφαρμόζεται ο κανονικός συντελεστής ΦΠΑ.

Αν δεν πουληθεί, αλλά αποσυρθεί ή κρατηθεί για ιδιωτική χρήση (αυτοπαράδοση), απαιτείται διακανονισμός του ΦΠΑ και επιστροφή του μέρους που αντιστοιχεί στα υπόλοιπα έτη, μέσω της περιοδικής δήλωσης ΦΠΑ.

Παράδειγμα για καλύτερη κατανόηση

Επιχειρηματίας αγοράζει κινητό τηλέφωνο στις 18/04/2025, με εφαρμογή του άρθρου 39α. Η καθαρή αξία είναι 1.000,00€ (τελική τιμή με ΦΠΑ θα ήταν 1.240,00€).

Το περνάει στο Μητρώο Παγίων και το αποσβένει εφάπαξ εντός του 2025.

Τον Μάιο του 2027, το αντικαθιστά με νέο μοντέλο και πουλά το παλιό σε άλλη επιχείρηση για 500,00€.

Σενάρια:

Πώληση σε άλλη επιχείρηση:

Δεν γίνεται διακανονισμός ΦΠΑ. Η πώληση γίνεται με το άρθρο 39α (χωρίς ΦΠΑ), όπως έγινε και η αγορά.

Πώληση σε ιδιώτη:

Η πώληση υπόκειται στον κανονικό ΦΠΑ (24%). Στα 500,00€, το καθαρό ποσό είναι 403,23€ και ο ΦΠΑ 96,77€.

Αυτοπαράδοση (παραμένει στον ίδιο):

Πρέπει να γίνει διακανονισμός ΦΠΑ για το υπόλοιπο της πενταετίας. Έχουν περάσει 2 έτη (2025 και 2026), απομένουν 3. Άρα, από τον αρχικό ΦΠΑ των 240,00€, επιστρέφονται τα 3/5, δηλαδή 144,00€.

Σημείωση για τη φορολογία εισοδήματος

Εφόσον το πάγιο έχει αποσβεστεί πλήρως, το καθαρό ποσό της πώλησης (χωρίς ΦΠΑ) θεωρείται κέρδος από πώληση περιουσιακού στοιχείου και φορολογείται αναλόγως

Η σωστή καταγραφή και αιτιολόγηση των επαγγελματικών αγορών είναι κρίσιμη, τόσο για την αποφυγή φορολογικών προβλημάτων όσο και για τη διατήρηση της διαφάνειας της επιχείρησης

Τσίτσης Αντώνιος

Λογιστής Φοροτεχνικός Α’ Τάξης

Σύμβουλος Επιχειρήσεων